Ειδικά ζητήματα στις Σπουδές Επιτέλεσης

Κωδικός: ΕΠ 527

Εξάμηνο: 5,7

Μονάδες ECTS: 6

Διδάσκων: Μάριος Χατζηπροκοπίου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το σεμιναριακό αυτό μάθημα οργανώνεται κάθε χρόνο γύρω από ένα διαφορετικό ερευνητικό ερώτημα και θεματική με βάση τη θεωρία και την πρακτική της επιτέλεσης (βλ. ενδεικτικά: «επιτέλεση, φύλο και σεξουαλικότητα», «επιτέλεση, πένθος και θρήνος», «επιτέλεση και πολιτική», «επιτέλεση, χώρος και ποιητική»). Στο τρέχον ακαδημαϊκό έτος, ο ειδικός τίτλος του μαθήματος είναι «Επιτελώντας το θρήνο: τελετουργία, τέχνη και πολιτική». Το μάθημα επικεντρώνεται στην ποιητική, φωνητική και ενσώματη επιτέλεση του θρήνου. Μέσα από παραδείγματα από διαφορετικά ιστορικά και πολιτισμικά συγκείμενα και με έμφαση στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου και της Βαλκανικής, ιχνηλατούνται οι πολλαπλές γενεαλογίες των θρηνητικών τελετουργιών, καθώς και οι εικαστικές και λογοτεχνικές τους αναπαραστάσεις. Ακολουθώντας κλασικές ανθρωπολογικές αναλύσεις, ο θρήνος αναδεικνύεται τόσο ως χρέος, όσο και ως πρακτική αντίστασης. Υπογραμμίζεται η σύνδεσή του με τα σώματα και τις φωνές των γυναικών, σε αντίθεση με την ανδρική πολιτική, νομική, θρησκευτική, ή/και ιατρική εξουσία (Alexiou, Loraux, Seremetakis). Διερευνώνται ακόμη ο μετατοπίσεις και μεταμορφώσεις των θρηνητικών τελετουργιών σε σύγχρονες συνθήκες αναγκαστικού εκτοπισμού και μετανάστευσης, καθώς και η διαμεσολάβησή τους από τα Μ.Μ.Ε. Ταυτόχρονα, το σεμινάριο εστιάζει στις πολιτικές διαστάσεις των θρηνητικών επιτελέσεων. Με άξονα το κάλεσμα για «πένθος και πολιτική στράτευση» (Crimp) και την έννοια του «αγωνιστικού πένθους» (Αthanasiou), μελετώνται οι ακτιβιστικές και καλλιτεχνικές επιτελέσεις που αφορούν σε ζητήματα ιεραρχίας του θρήνου και απένθητων ζωών (Butler). Σε αυτό το πλαίσιο, και αντλώντας παραδείγματα από τις επανεγγραφές της Αντιγόνης όπως διαμορφώνονται στην τέχνη και τον ακτιβισμό σήμερα, εξετάζονται περιπτώσεις που αφορούν σε ένα ευρύ φάσμα της πρόσφατης και σύγχρονης πραγματικότητας: από τον «υγρό τάφο» της Μεσογείου των προσφυγικών κρίσεων, μέχρι τους/τις desaparecid@s της Λατινικής Αμερικής. Αποσταθεροποιώντας την θρηνητική επιτέλεση από παραδοσιακούς δεσμούς συγγένειας, διερευνώνται επίσης επιτελέσεις θρήνου από κουήρ καλλιτέχνες-ιδες και κοινότητες. Τέλος, η θεωρητική μελέτη συνδυάζεται με πρακτικές εφαρμογές στις οποίες οι φοιτητές και οι φοιτήτριες καλούνται να επεξεργαστούν καλλιτεχνικά το ζήτημα της απώλειας και να δημιουργήσουν τις δικές τους θρηνητικές επιτελέσεις με εργαλεία το σώμα, τη φωνή και τη γραφή.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Alexiou, Margaret, Ο Τελετουργικός Θρήνος στην Ελληνική Παράδοση, Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2008.  
  • Gail Holst-Warhaft, Επικίνδυνες Φωνές: Γυναικεία Μοιρολόγια και Ελληνική Λογοτεχνία, Αθήνα: Δωδώνη 2022.
  • Μακρυνιώτη, Δήμητρα, Περί Θανάτου: Η Πολιτική Διαχείριση της Θνητότητας, Αθήνα: Νήσος 2008.
  • Μπάτλερ, Τζούντιθ, Ευάλωτη Ζωή: Οι Δυνάμεις του Πένθους και της Βίας, Αθήνα: Νήσος 2009.
  • Σερεμετάκη, Νάντια Κ. Η Τελευταία Λέξη στης Ευρώπης τα Άκρα: Δι-αίσθηση, Θάνατος, Γυναίκες, Αθήνα: Πεδίο 2017.

 

Αναλυτικά για το μάθημα δείτε εδώ.