Κοινότητες και Πολιτισμός: Εργαστήριο Οπτικής Ανθρωπολογίας

Κωδικός: ΕΡ 785

Εξάμηνο: 7

Μονάδες ECTS: 6

Διδάσκων: Κωνσταντίνος Καλαντζής

Υποβοήθηση εργαστηρίου: Κωνσταντίνος Διαμαντής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Τι αποτελεί εμπειρία μίας κοινωνίας και πώς μπορούμε να την καταγράψουμε και να την αναλύσουμε σαν εθνογράφοι, συνομιλώντας με τη βιβλιογραφία και χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα μέσα καταγραφής (βίντεο, φωτογραφία, κείμενο);

Σκοπός του εργαστηρίου είναι να διερευνήσει σε εφαρμοσμένο επίπεδο την έννοια της κοινωνικής εμπειρίας και της πολιτισμικής πρακτικής στη ζωή τοπικών κοινωνιών και κοινοτήτων. Οι κοινωνίες τις οποίες μελετά το εργαστήριο μπορεί να περιλαμβάνουν μία ευρεία γκάμα που περιλαμβάνει από οργανωμένες πολιτικές κοινότητες (συλλόγους, ενώσεις, κλπ.) έως κατοίκους ενός χωριού, μιας αστικής γειτονιάς, ή χρήστες κάποιου μέσου, χώρου και εκπροσώπους ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής. Η έρευνα μπορεί να έχει συγκεκριμένο χωρικό πλαίσιο (πχ. ένα πάρκο, ένα μουσείο, μια ΜΚΟ) ή να παρακολουθεί ανθρώπους και φαινόμενα που συμβαίνουν ή συζητιούνται σε διαδικτυακούς ή άλλους ψηφιακούς τόπους.

Η μέθοδος προσέγγισης της έννοιας του πολιτισμού του εργαστηρίου είναι η εθνογραφική επιτόπια παρατήρηση στην οποία φοιτητές και φοιτήτριες έχουν πρωτοεισαχθεί με το μάθημα ΥΠ313 του 3ου εξαμήνου. Στο επίπεδο του εργαστηρίου τα ζητήματα που αφορούν την εθνογραφία και ιδίως την εθνογραφία με οπτικά μέσα τίθενται σε νέα, εντατική βάση και πρόκειται να χρησιμοποιηθούν με σκοπό την παραγωγή ενός υλικού (φιλμ, φωτο-δοκιμίου, κ.ά) στο οποίο η παρατήρηση συνδυάζεται με την απόπειρα ανάλυσης και κατανόησης των εμπειριών συγκεκριμένων ανθρώπων στο χώρο.

Χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα ανθρωπολογικά θεωρητικά εργαλεία, οι σπουδαστές και σπουδάστριες καλούνται να παράξουν τελική εργασία που βασίζεται σε δική τους επιτόπια έρευνα σε μία από τις θεματικές του μαθήματος, εφαρμοσμένης σε τόπο της δικής τους επιλογής.

Θεματικές του εργαστηρίου περιλαμβάνουν μία ευρεία γκάμα: από τη διάδραση και τις συγκρούσεις πολιτών/κοινοτήτων με θεσμούς (μουσεία, κρατικές υπηρεσίες, κοκ) έως καθημερινές αντιλήψεις περί παρελθόντος, και εμπειρίες του τοπίου και της «παράδοσης», καλλιτεχνικά ή ιδιώματα παρέμβασης το χώρο (γκράφιτι, δημόσιες μορφές τέχνης), συγκρούσεις, εμπειρίες και συζητήσεις για την επίδραση του τουρισμού στις τοπικές ζωές, θρησκευτικές εμπειρίες, νέες μορφές κοινωνικότητας σε ψηφιακά μέσα δικτύωσης, κ.ά.

 

Λέξεις κλειδιά:

Κοινωνική, Οπτική και Πολιτισμική Ανθρωπολογία,  Εθνογραφικό Φιλμ, Οπτική Εθνογραφία, Οπτικά Μέσα, Μεθοδολογία, Ποιοτικές Μέθοδοι Έρευνας, Εθνογραφική Θεωρία, Οπτικός Πολιτισμός, Φωτογραφία και Θεωρία.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Edwards, Elizabeth. 1997. “Beyond the Boundary: A Consideration of the Expressive in Photography and Anthropology.” Στο Rethinking Visual Anthropology, edited by Marcus Banks and Howard Morphy, 53–80. New Haven, CT: Yale University Press.

 

Ingold, Tim. 2022. “Stop, look and listen! Vision, hearing and human movement” Στο The Perception of the Environment: Essays on Livelihood, Dwelling and Skill, London: Routledge.

 

Kalantzis, Konstantinos. 2019. Tradition in the frame: Photography, power, and imagination in Sfakia, Crete. Bloomington: Indiana University Press.

 

MacDougall, David. 2006. The Corporeal Image: Film, Ethnography, and the Senses. Princeton, NJ: Princeton University Press.

 

Pinney, Christopher και The PhotoDemos Collective. επιμ. 2023. Citizens of Photography. Durham, NC: Duke University Press. [open access]

 

Schacter, Rafael. 2014. Ornament and Order: Graffiti, Street Art, and the Parergon. London: Ashgate.

 

Sutherland, Patrick. 2016. “The Photo Essay.” Visual Anthropology Review, 32(2): 115-121

 

 

Συγγράμματα στον Εύδοξο

 

Γιαλούρη Ελεάνα. 2013. (επιμ.) Υλικός πολιτισμός: Η ανθρωπολογία στη χώρα των πραγμάτων. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

 

Γιαννακόπουλος, Κώστας και Γιάννης Γιαννιτσιώτης. 2010. (επιμ.). Αμφισβητούμενοι χώροι στην πόλη: Χωρικές προσεγγίσεις του πολιτισμού, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

 

Παπαταξιάρχης, Ευθύμιος. 2006. επιμ. Περιπέτειες της ετερότητας: Η παραγωγή της πολιτισμικής διαφοράς στη σημερινή Ελλάδα. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

 

Hylland, Eriksen Thomas. 2007. Μικροί τόποι μεγάλα ζητήματα Μια εισαγωγή στην κοινωνική και πολιτισμική ανθρωπολογία, Αθήνα: Κριτική.

 

Ροζάκου, Κατερίνα και Ελένη Γκαρά. 2013. επιμ. Ελληνικά παράδοξα: Πατρωνία, κοινωνία πολιτών και βία, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

 

 

Αναλυτικά για το μάθημα δείτε εδώ.