Οπτικός Πολιτισμός
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Το μάθημα εισαγάγει τους/τις συμμετέχοντες/ουσες στις θεωρητικές και μεθοδολογικές συζητήσεις εντός των κοινωνικών επιστημών περί οπτικού πολιτισμού και οπτικών μέσων. Τι ρόλο έχει δυνητικά το οπτικό ως μέσο και ως πλατφόρμα στην κατανόηση της κοινωνικής και πολιτισμικής εμπειρίας και την άρθρωση κριτικής σε πολιτικές δομές ασυμμετρίας και εξουσίας; Δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στη φωτογραφία και το φιλμ, το μάθημα μελετά το τι ακριβώς μπορεί συνιστά αναλυτικά η έννοια του οπτικού αλλά και τι δυνατότητες και περιορισμούς έχει η χρήση οπτικών μέσων και τεχνικών στην περιγραφή και ανάλυση των εμπειριών «Άλλων» κοινωνιών αλλά και την παραγωγή πολιτικών υποκειμένων. Το μάθημα κάνει επισκόπηση πληθώρας θεωρητικών προτάσεων αλλά και αισθητικών μορφών (ντοκιμαντέρ, εμπορική φωτογραφία, μεταποικιακή τέχνη) και αναλύει τις δυνατότητες και τους περιορισμούς και κριτικές που ενέχουν αυτές. Το μάθημα εξετάζεται με τελικό διαγώνισμα (προφορικό ή γραπτό) και εναλλακτικά με απαλλακτική εργασία.
Ποιες είναι οι δυνατότητες και οι περιορισμοί της χρήσης κάμερας στην απεικόνιση και περιγραφή Άλλων πολιτισμών και κοινωνιών; Ποια είναι τα πολιτικά ζητήματα που προκύπτουν από την ίδια την αναπαράσταση του «Άλλου»; Πως μπορούν συγκεκριμένες αισθητικές τεχνικές να παράξουν διαφορετικές αναλυτικές δυνατότητες στην περιγραφή και ανάλυση κοινωνικών εμπειριών;
Λέξεις κλειδιά:
φιλμ, φωτογραφία, οπτική θεωρία, κοινωνική ανθρωπολογία, οπτική πρακτική, κατανάλωση, αισθήσεις, μη-δυτική οπτική θεωρία, οπτικές μέθοδοι έρευνας.
Προτεινομενη Βιβλιογραφια
Azoulay, Ariella. 2008. The Civil Contract of Photography, New York: Zone Books.
Banks, Marcus και Howard Morphy (επιμ.) 1997. Rethinking Visual Anthropology, New Haven: Yale University Press.
Bourgois, Philippe and Jeffrey Schonberg. 2009. Righteous Dopefiend, Berkeley: University of California Press.
Didi-Huberman, Georges. 2008. Images in Spite of All: Four Photographs from Auschwitz, Chicago: University of Chicago Press.
Grimshaw, Anna 2001. The Ethnographer’s Eye, Ways of Seeing in Modern Anthropology, Cambridge: Cambridge University Press.
Καλαντζής, Κωνσταντίνος. 2013. “Οπτικός Πολιτισμός και Ανθρωπολογία» στο Υλικός Πολιτισμός: Η Ανθρωπολογία στη Χώρα των Πραγμάτων, Ε. Γιαλούρη (επιμ.), Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Kalantzis, Konstantinos. 2020 “Picturing the Imaginable: Fantasy, Photography and Displacement in the Highland Cretan “Village.” Journal of Modern Greek Studies 38: 59–84.
Pinney, Christopher. 2006. “Four Types of Visual Culture.” In Handbook of Material Culture, edited by Chris Tilley, Webb Keane, Susanne Küchler, Mike Rowlands, and Patricia Spyer, 131–144. London: Sage
Said, Edward W. 1978. Orientalism. London: Routledge and Kegan Paul.
Συγγράμματα στον Εύδοξο
Barthes, Roland. 2019 [1978]. Εικόνα-Μουσική-Κείμενο. Μτφρ. Γ. Σπανός, Επιμ. Β. Πατσογιάννης. Αθήνα: Πλέθρον. (Κωδικός βιβλίου στον Εύδοξο: 86193736).
Buck-Morss, Susan. 2011 [1989]. H Διαλεκτική του Βλέπειν: Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν και το Σχέδιο Εργασίας περί Στοών. Μτφτ. Μ. Αθανασάκης. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Γιαλούρη, Ελεάνα. (επιμ.) 2012. Υλικός Πολιτισμός: η Ανθρωπολογία στη Χώρα των Πραγμάτων. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Jay, Martin. 2009. Η Διαλεκτική Φαντασία, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Νικολακάκης, Γιώργος. (επιμ.).2009. Εθνογραφικός Κινηματογράφος και Ντοκιμαντέρ: Θεωρητικές και Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Αιγόκερως.
Ρίκου, Ελπίδα. (επιμ.). 2013. Ανθρωπολογία και Σύγχρονη Τέχνη. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Σαϊντ, Εντουαρντ. 1996. Οριενταλισμός, Αθήνα: Νεφέλη.
Αναλυτικά για το μάθημα δείτε εδώ.
